- Poliamid, amid bağları tarafından bağlanmış monomerler içeren bir polimerdir. Doğal ve sentetik örnekleri mevcuttur. En yaygın, doğada bulunan örnekleri polipeptit ve proteinlerdir, örneğin ipek, yün. Yapay, sentetik poliamitlere örnek olarak (naylon, kevlar, sodyum (poli)aspertat verilerebilir.
- Kevlar yapı zinciri
- Sentetik poliamidler tekstil, otomotiv sektörü, mutfak eşyaları ve spor giysilerinde dayanıklılıklarından dolayı yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Monomerden elde edilişi[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bir asit klorür grubu veya karboksilik asit ve bir amino grubun yoğuşma reaksiyonundan amid bağı elde edilir. Küçük molekül, (genellikle su, amonyak veya hidrojen klorür) elimine edilir. Amino grup ve karboksilik asit grubu aynı monomer üzerinde olabilir veya biri iki amino grup ile, diğeri iki karboksilik asit veya asit klorür grubu ile iki farklı bifonksiyonel monomerden, polimer oluşabilir.
- Amino asitler, tekil monomer örneklerindeki gibi, benzer moleküllerle reaksiyona girip poliamid formunu alabilir.
Doğrusal poliamid tipi plastikler bu genel isimle bilinirler. Naylonlar bir dibazik asitle bir diaminin yoğunlaşma polimerleştirilmesiyle elde edilirler: Naylonlar amino asitlerin yoğunlaşma polimerleştirilmeleriyle de yapılabilirler: Naylonlarda en güçlü molekül arası kuvvetler hidrojen bağlarıdır. Naylon ergiyikten sarma ile fiber haline getirilebilir. Elde edilen elyaf gerilerek çekme dayanımı yükseltilir. Tekstil endüstrisinde, halat, fırça kılı, tenis raket örgüsü gibi ürünlerde kullanılır. Naylonların atmosferik nemi emmesi diğer ısılplastiklerden daha yüksektir. Emme miktarı çeşitli naylonlar arasında değişir ve plastiğin özelliklerini etkiler. Bunların en sakıncalısı plastiğin elektriksel uygulamalarını sınırlayan yalıtım direncidir. Naylon imalattan önce iyice kurutulmalıdırlar aksi halde imalatta oluşan buhar naylonun yüzeyini bozabilir. Naylon parçalar kalıplamayla imal edilebilirler. Naylonu kalıp içinde polimerleştirmekle de imalat mümkündür ve bir tona kadar büyük parçalar bu metotla yapılabilir.
Naylonların en önemli özellikleri yüksek mekanik dayanım, aşınma direnci, yüksek üst sıcaklık sınırı ve az sürtünme katsayısıdır. Naylon pahalıdır ve daha çok özel karakteristikleri yönünden kullanılır. Yüksek basınçlı hortum, konveyör bandı, yağa dirençli şişe, aşınmaya dirençli kablo kılıfı naylondan ekstrüzyon metodu ile yapılabilir. Naylona cam elyafı katmakla mekanik dayanımı ve ısıl bozulma sıcaklığı yükseltilir
